In Aristanis traballare sa tzeràmica est una traditzione antiga meda. Sunt istados agatados repertos archeològicos de produtzione locale de època neolìtica e de su perìodu in antis de cussu nuràgicu; esistint cosas meda de su perìodu medievale, fintzas de sa cultura religiosa bizantina. In su Medioevu e in su Rinaschimentu sa produtzione est istada manna meda cun esportatzione e iscàmbios meda. Sa produtzione e sa produtzione artìstica sighit ancora a dies de oe.
In su territòriu, in ue bi sunt istànios e su frùmene Tirsu, non mancat e non mancaiat sa terra lurzana, matèria prima pro fàghere sa tzeràmica.
Repertos meda, comente pratos, brocas, frascos, frascheras, tèulas e àteru, sunt imbidriados e custa caraterìstica dd’agatamus ancora in sos traballos aristanesos paris a cussa de sos colores birde e grogu.
Documentos de su de XV sèculos atestant s’esistèntzia de su burgu de sos artesanos de sa tzeràmica (figoli) e de su grèmiu issoro. In cussu perìodu ant tentu fortuna manna sas tèulas coloradas pro ammuntare sos tzimbòrios e sas brocas elegantes comente cussas chi oe ddis narant “brocas de s’isposa”, cun decoros de ispiratzione religiosa o de s’istòria gloriosa de su Giudicadu de Arborea.
Su primu istitutu istatale de arte de sa Sardigna dd’ant abertu in Aristanis in su 1961, su chi como est s’Istitutu istatale de Arte dedicadu a su pintore Carlo Contini. Giai in su 1925 sa prima Iscola de Arte Aplicada de Sardigna dd’aiat dirìgida Francesco Ciusa, artista sardu de importu mannu chi aiat leadu, in su 1907, su primu prèmiu in sa Biennale de Venètzia. In su 1957 est nàschidu s’Istitutu Sardu Organizatzione Traballu Artesanu (I.S.O.L.A.).
A dies de oe bi sunt in sa tzitade aristanesas unos cantos laboratòrios chi produint ancora istèrgios e cosas de sa traditzione ma fintzas unu muntone de cosas noas e modernas.
Dae su 2003 Aristanis est in s'Assòtziu italianu Tzitade de sa tzeràmica chi ponet paris sos comunes chi tenent una traditzione antiga e de importu a manera de agiudare, dare valore e fàghere connòschere su patrimòniu artìsticu, artesanale, econòmicu e produtivu de custu setore.
In sa tzitade de Aristanis b’at una carrera dedicada a sos congiolàrgios: Via Figoli.
(MM)
