Cras chenàbura 18 de santandria a sas 6 de sero in Bosa (Universidade de sa Tertza Edade - carrera Azuni, 9) professor Francesco Casula at a presentare su libru “Carlo Felice e i tiranni sabaudi” publicadu dae sas editziones Gràfica del Parteolla.
S’autore non tenet bisòngiu de presentatzione: laureadu in Istòria e Filosofia, pro 40 annos professore in sas iscolas superiores, impignadu in sos setores polìticu e sindacale (est istadu finas segretàriu generale de sa Cunferèntzia Sindacale Sarda), giornalista publitzista, at iscritu prus de milli artìculos pro cuotidianos e rivistas.
Impignadu dae semper in sa divulgatzione de s’istòria, de sa limba e de sa cultura sarda, at publicadu sàgios de istòria, libros de crìtica literària, monografias e cussa “Literadura e tziviltade de sa Sardigna” in tres volùmenes chi non podent mancare in peruna biblioteca.
In su 2016 at publicadu su libru “Carlo Felice e i tiranni sabaudi”. Su libru, chi bogat a campu documenti alla mano sos soprusos de sos Savoia in Sardigna, at tentu difusione manna, finas ca in sos ùrtimos annos est nàschidu in Sardigna unu movimentu de opinione chi pretendet sa veridade istòrica e non s’istòria ad usum Delphini chi nos ant contadu sos libros de iscola finas a oe. Cun sa de Bosa est a sa de 162 presentatziones fatas, imbatende finas a sa domo comunale de Torinu e a su Senadu de sa Repùblica.
Dae sos documentos presentados dae Casula nd’essit unu cuadru de abusos e de violèntzia, in ue sos sardos sunt contados dae sos Savoia comente gente inferiore, de mantènnere in cunditziones de subalternidade.
Leghende cussos documentos, non si resurtat a cumprèndere comente est chi in Sardigna sas mègius pratzas siant intestadas a cussos reales, e comente s’istrada sarda prus importante (sa SS 131) e sa pratza prus tzentrale de Casteddu ammentent a unu vitzerè, Carlo Felice, chi a paranùmene li naraiant “Carlo Feroce” pro cantu fiat incaniadu.
Finas Pino Aprile, giornalista e iscritore, autore de sàgios istòricos chi bogant a campu s’istòria cuada de s’unificatzione de Itàlia e totu sos soprusos chi bi sunt cullegados, at comintzadu a s’interessare a su libru de Casula ritenende chi sa Chistione Meridionale tèngiat comente antenadu sa Chistione Sarda.
Sos piemontesos contaiant sos sardos comente selvàgios e pro custa resone non teniant iscrùpulu perunu a los isfrutare e angariare in onni manera, furende.lis sas pagas risorsas, privende.los de sos diritos, impresonende, torturende e ochiende a sos chi teniant sa “pretesa” de si ribellare a sa fura. Los dispretzaiant a su puntu chi non permitiant sos cojuos “mistos”. Joseph Marie de Maistre, filòsofu e giurista sabàudu, naraiat chi sos sardos fiant peus de sos selvàgios “ca su selvàgiu non connoschet sa lughe, su sardu la òdiat”.
A non connòschere s’istòria propia est a non cumprèndere sas resones de sa situatzione sarda de oe, chi est de suferèntzia manna e de paga isperàntzia in su tempus benidore. Comente narat Pino Aprile, sos sardos, chi puru ant tentu a unu polìticu che a Antonio Gramsci, a duos presidentes de sa Repùblica, a su segretàriu prus istimadu de sa sinistra italiana, e chi tenent iscritores de valore, unu prèmiu Nobel pro sa literadura, non sunt ascurtados dae niunu. Sa Sardigna abarrat meta ideale pro su turismu, ma chie benit a godire de sas bellesas suas raramente est interessadu a connòschere mègius s’istòria de custu pòpulu, chi mancu sos sardos connoschent.
In custu sensu su libru de Casula est unu traballu chi tenet su meritu mannu de pònnere sa gente a dae in antis de s’istòria sua, pro chi bàrgiat de insignamentu pro unu cras.
(GF.P.)
