In su 2011 s'Assemblea Generale de s’ONU, cun sa punna de tzelebrare ogni annu a livellu internatzionale s’incomintzu de s’era ispatziale pro s’umanidade, at decraradu su 12 de abrile sa Die internatzionale de sas impresas de s’òmine in s’ispàtziu.
Su 12 de abrile 1961 est sa data de su primu bolu ispatziale fatu dae un’òmine, Yuri Gagarin, unu tzitadinu sovièticu chi, cun custa impresa istòrica, at abertu s'esploratzione ispatziale a totu s’umanidade.
S'Assemblea Generale at manifestadu sa cunvintzione chi siat cosa bona s’esploratzione de s’ispàtziu pro iscopos de paghe e pro cumpartzire totus sos benefìtzios chi nde benint.
De sas impresas e conchistas medas, fatas pro connòschere s’ispàtziu dae sa segunda metade de su 1900, podimus ammentare:
- su primu satèllite terrestre fabbricadu dae s’òmine: su Sputnik I mandadu in s’ispàtziu su 4 de santugaine 1957;
- Yuri Gagarin, su primu de sos òmines a ‘orbitare’ a in ghìriu de sa Terra, su 12 de abrile 1961;
- Valentina Tereshkova, su 16 de làmpadas 1963, est istada sa prima fèmina a ‘orbitare’ a in ghìriu de sa Terra;
- su primu òmine a pònnere pee in pitzu de sa Luna est istadu Neil Armstrong, su 20 de trìulas 1969.
In su 1975 ant fatu sa prima missione umana internatzionale in s’ispàtziu; a pustis ant sighidu atividades multinatzionales e dae annos, sighende a persighire sos iscopos patzìficos, sos esperimentos e istùdios sighint in s’Istatzione Ispatziale Internatzionale, chi bi partètzipat fintzas s’Itàlia e in unas cantas missiones b’ant traballadu sos astronàutas italianos: Paolo Nespoli, Luca Parmitano, Samantha Cristoforetti, Roberto Vittori e Umberto Guidoni. .
(MM)
