Dae su 2019, s’Assemblea generale de sas Natziones Unidas at adotadu una risolutzione chi decrarat ca su 7 de làmpadas de ogni annu est sa Die mundiale de sa seguresa alimentare. Sa punna est cussa de fàghere cumprèndere ca sa seguresa de su chi papamus nos amparat sa salude.
S’idea est nàschida in sa Commissione de su Codex Alimentarius chi at negotziadu e resonadu paris cun s’Organizatzione de sas Natziones Unidas pro s’alimentatzione e s’agricultura (FAO) e s’Organizatzione mundiale de sa sanidade (OMS). Su Codex Alimentarius sunt unas cantas normas e inditos adotados dae sa Commissione de su Codex Alimentarius etotu chi, dae su 1963, traballat a favore de sas normas alimentares chi amparant sa salude de sa gente de totu su mundu.
Ogni annu gente meda, e meda sunt pipios, s’ismalàidat – e sunt prus de 200 sas maladia - ca at papadu cosa de mandigare cun batèrios, virus, parassitas o sustàntzias chìmicas; unu dannu pro sa salude, pro sos sistemas sanitàrios, pro s’economia e fintzas pro su turismu. S’OMS at carculadu 600 milliones de persones chi s’ismalàidant a s’annu e 420.000 sas chi morint.
Custa ricurrèntzia serbit pro resonare, informare e cumprèndere cale sunt sas responsabilidades chi ognunu si depet leare pro sa salude pùblica: autoridades, indùstrias, organizatziones, cummertziantes e consumadores depent agatare sa manera pro chi su chi papamus siat semper prus seguru. Traballende paris si podet renèssere: sos guvernos depent assegurare a totus chi s’ ite papare siat sanu; sos massajos e totu sos chi produint cosa de papare depent garantire chi sa produtzione, su trasportu, su cuncordu e ogni àtera cosa siat rispetosa de sas règulas igiènicu-sanitàrias e non solu; sos consumadores depent pòdere connòschere cale si siat informatzione pro pòdere fàghere sèberos sanos e est de importu mannu chi, pro unu resurtadu bonu, ognunu collàboret cun sos àteros.
Laureados in iscièntzias e tecnologias alimentares, biologias, veterinària, chìmica e meighina istùdiant comente, a manera sana, produire, preparare, tratare, cuncordare e custoire sa cosa de papare e sos màndigos: cale sunt sas normas igiènicas, comente custoire cun s’impreu de su fritu (frigorìferu, cunservadore,…), comente e a cale temperadura còghere sos màndigos diferentes, allevare sos animales in in cunditziones igiènicas e de salude bonas e àteru.
(MM)
