} $(window).on("scroll touchmove", function() { $("#cc-cookies").css({"position": "relative"}, $(document).scrollTop() > 32); }); Provincia di Oristano | Limba sarda: iscriet “un’arrepentina” faeddende de su tumore suo e binchet su Prèmiu Otieri
Logo della Provincia di Oristano

Provincia di Oristano - sito web ufficiale

Limba sarda: iscriet “un’arrepentina” faeddende de su tumore suo e binchet su Prèmiu Otieri

19/12/2022  - 

Su Prèmiu Otieri de Literadura Sarda, chi est su prèmiu literàriu ativu prus antigu e importante de Sardigna e de sos prus antigos de Itàlia, at assignadu su primu postu in sa setzione “Intre poesia e càntigu Antoni Cubeddu” a s’arrepentina “Su baballoti traitori” de Antoni Nàtziu Garau de Biddobrana.

Sa tzerimònia de premiatzione l’ant fata eris 18 de nadale in su teatru comunale “Oriana Fallaci” de Otieri a sas 4 e mesa de sero (h 16,30), trasmìtida in direta dae sas 5 (h 17,00) in su canale YouTube de su Prèmiu Otieri.

Sa giuria de espertos, capitanada dae Dino Manca, professore de Linguìstica e Filologia italiana e de Literadura e Filologia de Sardigna in s’Universidade de Tàtari, a pustis de un’anàlisi atenta de sos elaborados imbàtidos dae totu sa Sardigna, at seberadu sos binchidores de sas tres setziones chi cumponent su Prèmiu Otieri.

In sa setzione poesia sarda “Antoni Sanna” su primu postu est istadu pro “Aìami tarreni boni” de Gianfranco Garrucciu de Tèmpiu; in sa setzione prosa “Ànghelu Dettori” at bìnchidu s’òpera “Mariposas e archibusadas” de Gonàriu Carta Brocca de Dorgali.

Garau, operadore culturale impignadu dae semper in sa valorizatzione de sa limba sarda, est tradutore-intèrprete in su campu giurìdicu-amministrativu e giurìdicu-giuditziàriu penale. Dotzente de limba sarda in cursos de formatzione-agiornamentu pro su personale de s’amministratzione pùblica e pro insegnantes, contivìgiat laboratòrios de/in sardu pro entes locales, bibliotecas, iscolas e Unitre. Giornalista publitzista, ghiat programmas ràdiu-televisivos e collàborat – in mesu de àteros giornales – finas cun Radio Cuore e cun LinkOristano, in ue si òcupat de sa rubrica “Su Gazetinu”.

“In s’arrepentina mia” narat Antoni Nàtziu Garau, “apo provadu a ispiegare sa chi – pro comente la bido deo – diat èssere sa manera psicològica giusta pro parare fronte a una maladia comente su càncaru, bidu cun sos ogros – a dolu mannu! – de su malàidu. Pro tratare unu tema chi dolet e est dìligu meda, màssimu pro chie lu bivet in pedde sua, m’at agiuadu meda sa chi si narat “meighina narrativa”, una manera particulare de bìvere sa maladia e sas curas. In sos annos colados sa Asl de Aristanis aiat aprontadu unu cursu interessante pro su personale sanitàriu e parasanitàriu”.

“Dèdico s’arrepentina a totu sos chi, una die de sa vida issoro, s’abbìgiant chi si lis est acurtziadu “su baballoti traitori” (l’insetto traditore, ndr), est a nàrrere sa maladia tumorale” at sighidu s’operadore culturale, “a manera chi bi parent fronte cun s’ispìritu giustu, cun fidùtzia in sos progressos mannos de sa sièntzia e de sa meighina. A ùrtimu chèrgio torrare gràtzias a sos amigos (poetas, etnomusicòlogos e musitzistas) de s’assòtziu culturale Arrepentina e Mutetus, chi dae tantos annos sunt operende pro torrare a bia custa forma poètica particulare chi s’est ispaniada in manera particulare in Campidanu de Aristanis, Campidanu de Mesu, Marmidda e Trexenta”.

In fatu ponimus su testu de sa poesia premiada e sa bortadura in italianu:

Su baballoti traitori

(arrepentina de spera, a sa dereta)

Ti cantu un’arrepentina e dda fatzu a sa dereta,

custu po scoviai sa treta, ma a dda cantai seu prontu,

de su càncuru su contu ti ‘ollu nai cun cuncu versu,

po chi me in s’Universu acabit su pistighìngiu.

Mannu est su murighìngiu, si scoberis su mali:

che a is atrus est aguali e si podit(i) domai,

mai a prangi, arguai!, ca t’agiudat(a) sa scièntzia,

e no tengas suferèntzia, mancai pàrgiat infadosu,

no ti pighit su nervosu: bessit a traitoria!

In is logus cosa mia, sena de fai burdellu,

a sa cua, abellu abellu, fut(i) giai spraxendi-si(a);

nci bolit sabidoria contras de su mali frassu,

depis essi tui capassu e finsas(a) ingeniosu,

tzertu no est chistioni ‘e gosu, ca ti tocat a gherrai,

parit simpri a ddu nai, ma crei-mì ddoi seu passau,

u’incueddu mi nd’ant segau, ca ddoi fut su baballoti,

ddu timia che marragoti, comenti faint is pipius,

no creia a is ogus mius, candu mi dd’ant amostau:

cunnu chi ndi-dd’at fuliau! M’at pigau a su stintirigu.

Incumentzat dònnia amigu a mi nai ca seu corriatzu

e sena de fai stragatzu su coru in manus pigu,

castiendi-mì in su sprigu, m’apu nau a mei etotu:

“No ti pighit s’avolotu, ca no podit binci issu”!

E mandau dd’apu unu missu, po ddi nai ca gei ddu gherru:

su coràgiu deu m’aferru, curru a su spidali, a innia,

cun sa radiuterapia ndi-ddi giaint una passada,

ma sa carda est cunfirmada cun sa chemiuterapia,

apustis sa chirurgia una trampa gei dd’at tèssiu,

e su càncuru sparèssiu est de sa personi mia,

o forsi’ est ancora innia, ma gei timit a bessiri,

ca si mi ddu fait a sciri, ddoi torraus a fai is contus,

a gherrai torra seus prontus, po dda sperdi custa arratza,

ddi paraus fronti cun atza e sigheus in su caminu,

su càncuru a casinu, scutu a fusti, nci at a andai! 

Tiria - Prammas, su 24 de làmpadas de su 2022

 

L’insetto traditore

(arrepentina di speranza, a sa dereta)

Ti canto un’arrepentina e la costruisco a “sa dereta”,

ciò per svelare il brutto scherzo, ma a cantarla son pronto,

sul cancro la (mia) storia vorrei dirti in pochi versi,

affinché nell’Universo finisca la preoccupazione.

Grande è il trambusto, se scopri il male,

non è diverso dagli altri e si può tenere a bada,

mai piangere, guai!, perché ti aiuta la scienza,

e non soffrire, anche se è fastidioso,

non innervosirti: compare improvvisamente!

Nel mio corpo, silenziosamente,

subdolamente, pian piano, si stava diffondendo;

ci vuole saggezza per approcciarsi al male traditore,

devi essere capace e persino ingegnoso,

certo, non puoi essere felice, perché devi lottare,

sembra facile a dirsi, ma - credimi - l’ho vissuto,

hanno asportato un pezzo di me, perché vi albergava l’insetto (= il cancro),

lo temevo come lo spauracchio di cui hanno paura i bambini,

non credevo ai miei occhi, quando me lo hanno mostrato:

che sia maledetto (lett. “la vagina che lo ha espulso”)! Mi si è sviluppato nell’intestino.

Gli amici iniziano a dirmi che son coriaceo

e senza gran clamore, con il cuore fra le mani,

guardandomi allo specchio, mi son detto:

“Non farti prendere dal panico, non vincerà lui”!

E gli ho inviato un messo, per dirgli che di certo lo affronterò:

prendo in mano il coraggio, corro all’ospedale e lì,

con la radioterapia lo menano per bene,

le botte son confermate con la chemioterapia,

dopo la chirurgia gli ha teso un agguato,

e il cancro è sparito dalla mia persona,

o forse c’è ancora, ma ha paura di mostrarsi,

perché, se colgo qualche indizio della sua presenza, ci faremo nuovamente i conti,

siam di nuovo pronti a lottare, per estinguere questa specie,

la fronteggeremo con grinta e proseguiremo il cammino,

il cancro al diavolo (lett. “a casino”), bastonato, se ne andrà!

Tiria - Palmas Arborea, 24 giugno 2022

(GF.P.)