In lìngua sarda su fueddu 'loru' bolit nai 'stringa, corda' ma finas 'anello' e aici etotu 'lòriga' bolit nai 'anello' e su verbu 'allorigai/allorighitare' bolit nai 'arricciolare, attorcigliare', ma in mesu a àterus agataus 'lorighita de sa bidi' chi est in italianu 'il cirro della vite' e 'lorighita' chi a logus est unu pani tundu a stampu in mesu.
Est craru ca sa pasta in chistioni arregordat una forma tunda.
In su giassu de “La cucina italiana” si narat ca sa primu testimonia scrita chi pertocat is lorighitas est de su sèculu XVI in unu raportu asuba de is atividadis econòmicas chi iant stèrriu po su rei de Spànnia e ca in custu paperi s'arremonàt una pasta sarda intriciada a forma de aneddu.
Oindii is fèminas de Mragaxori portant in antis custa traditzioni donendi-ndi balori comenti si spetat finas a ndi fai una sagra. Po cantu in continenti sighit a essi una pasta pagu connota, funt medas is ristorantis e coxineris chi aprontant is lorighitas innoi in Sardigna.
Is lorighitas si faint sceti a manu e sena de ainas e sa forma sua ndi bessit de s'esperièntzia in su tempus de manus balentis.
Po ddas fai abisòngiat de impastai sìmbula cun àcua e sali e a dda traballai a filus o spaghitus. A custu puntu a su filu de pasta tocat de ddi fai fai duus fùrrius a ingìriu de tres didus (lingipingiadas, su de mesu e su de s'aneddu), si segat, si strecant is càbudus cun su didu mannu e su lingipingiadas (po dda serrai a aneddu) e cun unu movimentu, frighendi is duus didus apari, is filus s'atroghillant apari o mellus si 'allorighitant'.
A una a una is lorighitas si ponint in su stèrgiu de fenu.
Si coint in una pingiada de àcua buddendi e si cundint cun bànnia de tamàtiga cun petza de caboniscu e casu.
Ma a praxeri si podint cundiri in àteru modu.
