} Provincia di Oristano | Sa lìtera de Gramsci a pitzus de sa lìngua sarda
Logo della Provincia di Oristano

Provincia di Oristano - sito web ufficiale

Sa lìtera de Gramsci a pitzus de sa lìngua sarda

10/10/2024  - 

Teresina cara,

m'ant portau de pagu diis feti sa lìtera chi m'as mandau a Ustica e ancà ddui fiant is fotografias de Franco. Finalmenti apu pòtziu biri su pipiu tuu e ti fatzu is norabonas mias. Berus ca m'as a mandai finas is fotografias de Mimí e aici apu a èssiri prexau meda. Seu abarru spantau ca Franco, asumancu bidendi sa fotografia, assimbillat pagu meda a sa famìllia nosta,incapas assimbillat a Paolo e a sa genia campidanesa o maurreddina: e Mimí a chini assimbillat?

Mi depis scriri meda de is pipius tuus, si tenis tempus o asumancu a mi fai scriri de Carlo o de Grazietta. Franco mi parit scidu e abistu; siguramenti giai chistionat beni. In cali lìngua fueddat? Speru chi dd'eis a lassai fueddai in sardu, po non ddi giai dispraxeris.

Est stètia una faddina a non àiri permìtiu a Edmea, de pipiedda, de fueddai in sardu, custa cosa at nòxiu a sa formatzioni cosa sua, acorrendi.ndi sa fantasia. Non depis faddiri aici cun is pipius tuus, su sardu non est unu dialetu ma una lìngua e duncas est cosa bona chi is pipius ddu imparint e imparint lìnguas meda.

S'italianu chi bosatrus ddis boleis imparai est una lìngua pòbera fata feti de is feuddus chi imperais in is chistionis bostras cun issu; no at a tènniri cuntatu cun s'ambienti e at a imparai feti duus gergus e non una lìngua; unu gergu italianu chi at a imperai cun bosatrsu e unu sardu po fueddai cun is àterus pipus e cun sa genti chi at a atobiai in strada o in pratza.

Speru duncas chi tui non as a fai custa faddina e chi as a lassai chi is pipius tuus sucint totu su sardismu chi fait po ddus fai crèsciri a manera spontanea in su logu ancà sunt nàscius. Custu non at a essiri unu òstaculu, antzis.

Delio e Giuliano sunt stètius mali in s'ùrtimu tempus, ant tentu sa callentura spanniola ma immoi istant beni. Castia Delio, at cumentzau a chistionai sa lìngua de sa mamma cumenti fiat naturali e pretzisu e de pressi at imparau puru s'italianu e cantàt finas cantzoneddas in francesu sena cunfundi is fueddus de s'una o d s'àtera lìngua.

Deu ddi bolia imparai fintzas a cantai: «Lassa sa figu, puzone», ma is tzias non ant bòfiu. Mi seu spassiau meda cun Dèlio in su mesi de austu passau: seus stètius impari una cida a su Trafoi, in Alto Adige, in una domixedda de messajus tedescus. Delio fadiat pròpriu insaras duus annus ma fiat giai abbistu meda. Cantàt cun fortza una cantzonedda: "Abàsciu is paras e is predis" e poi cantàt in italianu: «Il sole mio sta in fronte a te» e una cantzonedda francesa ancà arremonat una mola. Ddi praxiat meda a circai fràgulas in su padenti e boliat sèmpiri currullai is animalis.

S'amori cosa suu po is animalis, beniat imperau in duas maneras e prusatotu po sa mùsica. Difati circàt de torrai in mùsica is sonus de is animalis.

Teresina cara, as marcau in sa lìtera cosa tua ca sa primu lìtera mia mandada de Roma, fiat prena de dispraxeri ma deu non creu de èssiri stètiu mai aici dispraxu cumenti creis tui. Cussa lìtera dd'ia scrita in unu momentu lègiu, difati sa dii inantis m'iant nau ca m'iant donau cincu annus de presonia e ca apustis de pagu diis depiat partiri po su Giúbaland, in Somalia.

Scrii.mì e fai.mì scriri de totus : no apu prus biu nimancu sa firma de Grazietta; cumenti ista?imprassu a Paolo e mandu basidus meda a tui e a is pipius tuus.