Sa pira camusina de Bonàrcadu est unu Produtu Agroalimentari Traditzionali de sa Regioni Sardigna, cun àrea de orìgini in Bonàrcadu.
Su fueddu “camusina” a parri de medas ndi arribat de “camoglina” est a nai de Camogli, bidda de sa Ligùria, anca, in su Medioevu, ddui fiat un’abbatzia chi teniat cuntatus cun is paras Benedetinus sardus, e in mesu a totu cun is Camaldolesus in Bonàrcadu. Est de crei, duncas, ca iant innestau insaras pirastu sardu a pira camusina.
Sa variedadi camusina est connota in totu Sardigna e est arreconnota comenti a beni de sa biodiversidadi de Sardigna. Sa de Bonàrcadu dda at scerada e tzerriada aici s’Istitutu po su Stùdiu de is Problemas Bioagronòmicus de is Culturas Arbùreas Mediterràneas de su CNR in su 1985.
Sa mata no est ni meda e ni pagu vigorosa, sa furcaxadura de is nais est forti, su sètiu est mesu strantàrgiu e bogat meda, is nais funt a colori de castàngia cun pagus lentixeddas (bungioneddus a stampixeddu de is nais chi permitint su càmbiu de su gas intra de is pillus de su còrgiu) e a pagu tzeurra giòvana cun colori de is antocianus dèbili in sa punta.
Sa mannesa de sa folla est giusta, a basi otusa e a pitzu a punta de mitra. Castiendi sa nai, sa folla est posta faci in artu, sa carrela de dentis de su màrgini suu est asserretada. Su tenaxi de sa folla est pitiu.
Su frori scapat a aberri a s’acabbu de martzu e in abrili. S’ogu de su frori est a longhiori giustu, su diàmetru suu tirat a essi mannu, is pètalus funt partzius s’unu de s’àteru e a forma de ou.
Su frutu coit a s’acabbu de su mesi de làmpadas e a is primus de su mesi de argiolas candu cabudàrgiu, sinuncas finas a s’acabbu de su mesi.
Sa pira, candu est cota est pitia, cun s’atacadura a su tenaxi po su prus strecada. Su còrgiu est a colori birdi-grogànciu a trempas de arrùbiu a faci de soli. Sa purpa est tostada, bianca-grogància e suciosa, a sabori durci e praxili, a tessìngiu grusseri.
Sa pira camusina de Bonàrcadu est a arriscu de si sperdi e de si imburdiri.
